Mineke Schipper : Adem İle Havva Her Yerde

TANITIM:Dünyada başka hiçbir hikâye insan soyunun anne ve babası Adem ile Havva kadar meşhur değildir. Onları konu edinen bilmeceler, atasözleri, şarkılar, şiirler, romanlar, operalar ve filmler vardır. Adem ve Havva'nın hikâyesi üç semavi din tarafından aktarılarak her yere ulaştı. Kitab-ı Mukaddes'teki Adem ve Havva hikâyesi, Mezopotamya, Arabistan, Anadolu ve Mısır'ı geniş ölçüde dolaşan kabile insanları Bedevilerin sözlü geleneğiyle gelişti, ancak çoğunlukla Vaat Edilmiş Topraklar diye adlandırılan ya da bunun dışında tek tek Filistin, Fenike, Suriye, İsrail, Yuda ve Samiriye diye de bilinen bir bölgeye yerleşti. 

Yazar Mineke Schipper, Adem ve Havva inancının farklı dinlerdeki yerini ve anlatı biçimini göz önüne sererken, görsel kaynaklarla zengin bir bakış olanağı verir. Lillith'ten Havva'ya, Tanrı'dan Şeytan'a ve yılana kadar insanlık tarihinin zengin kültür parçalarını bir arada ve çok boyutlu bir bakış açısıyla sunar. Her Yahudi, Hıristiyan ve Müslüman, Adem ve Havva hikâyesini aktarıp genişletti. Bazı hikâyeler Ahd-i Atîk'in ilk yazılışından bugüne kadar geldi, fakat hikâyeyi sadece 20. yüzyılda duyan kültürlerden buna her gün yeni hikâyeler ve resimler eklendi. Cennet manzarası; bitki örtüsü, ağaçları, çiçekleri, meyveleri, hayvanları ve ilk insanları yerel kültürel nitelikler kazandı. Elma yerine portakal, nar, incir, üzüm, muz ve ekmekağacı meyvesi Cennet'in yasak meyveleri ilan edildiler. Çağlar boyunca hikâyeler bir kuşaktan diğerine sözlü olarak aktarıldı ve aynı zamanda gitgide kaydedilip estetik biçimde tasvir edildi. Farklılıklar birbirinden uzaklaşan dini fikirlerden dolayı değildi sadece, aynı zamanda hikâyecilerin ve sanatçıların şahsi yaratıcılıklarından da kaynaklanıyordu. Mineke Schipper'in bu önemli çalışmasında, eski ile yeni, Adem ve Havva, Yahudilikten, Hıristiyanlıktan, İslamiyet'ten ilham alan hikâye ve resimlerin rengârenk kavşağında buluşur. Önceki ve sonraki benzerlerine yabancılık ya da düşmanlık mı hisseder bunlar? Birbirlerini tanımaya başlamaktan endişe mi duyarlar? Adem ve Havva'nın inançlı ve inançsız nesillerinin her nerede olursa olsun birlikte barış içinde yaşamayı başardıkları ümit edilir. İnsanlığın hayali bu yöndedir. 

                                                  YORUMUM

Kitabı Kişisel Gelişim Kulübünün tavsiyesi üzerine aldım. Üç din üzerinden incelemeler yapılmış ve Adem ile Havva'nın hikayesi her açıdan objektif bir şekilde anlatılmış. Bu konuyu merak edenlere tavsiye ederim. Benim için en ilginç tarafı,bu dinlerin başta Adem ve Havva'nın Tanrı tarafından eşit olarak görüldüklerini tasvir etmeleri ama zamanla Adem'i günahsız bir kul olarak göstermeleri ve Havva'ya bütün suçları yüklemeleri. Hatta hiyerarşik olarak Adem'i üstün olarak göstermeleri. Ne yazık ki tüm din yorumcuları erkektir ve onlar da erkeğin eksikliklerini kapatmak adına bütün suçu kadına yüklemişlerdir.

"Eğer Havva, Adem'den daha sonra ve onun kaburgasından ya da vücudunun bu kısmıyla yer değiştiren güvenilmez bir maddeden yaratıldıysa, Adem ile Havva arasındaki eşitsizlik Düşüş'ten önce zaten mevcuttu."

"Adem topraktan yaratıldı. Zaman geçtikçe toprak daha da güzelleşir. Fakat Havva etten yaratıldı. Zaman geçtikçe et çürümeye başlar. Bu nedenle bir kadın yaşlandıkça çirkinleşir."

"Hikayeciler Adem'in suçlanmaması için ellerinden geleni yaptılar."

"Üç dinde de Adem'in günahını azaltmak için sık sık başvurulan bir taktik Havva'nın şeytani rolünü genişletmektir."

"Çaresizlik içindeki Havva, Adem'e kendisini öldürmesi için yalvarır. Fakat Adem: Elimi kendi canımdan olana uzatmam nasıl mümkün olur?" Bugünlerde erkekler ne kadar da kolay kadınların canlarına kıyorlar değil mi?

                                                             Sevgilerle,Aygül Demir